تعیین میزان آلودگی با مواد رادیو اکتیو در منطقه ساغند

زمینه و هدف: منطقه ساغند محصور به مناطق بافق، بهاباد، طبس و خرانق، در فاصله 190 کیلومتری شمال شرقی شهرستان یزد واقع گردیده و دارای معادن غنی از اورانیوم، آهن و غیره می باشد. وجود مواد رادیواکتیو و امکان تشعشع به افراد ساکن یا شاغل در محدوده معدن و نیز ابهاماتی که در اذهان عمومی مردم منطقه در خصوص افزایش موارد سرطان بوجود آمده و بنا به درخواست مقامات مسئول، تحقیق فوق با هدف تعیین میزان مواد رادیو اکتیو در منابع خاک، گیاه و آب منطقه ساغند انجام گردید. روش بررسی: این تحقیق یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که در آن میزان رادیوم 226 (ra226)، توریم 232 (tu232)، پتاسیم 40 (k40) و سزیوم 137 (cs137) در دو محور به فاصله هر 5 کیلومتر یک نمونه تا 50 کیلومتری اندازه گیری گردید. نمونه گیری با روش تصادفی و آزمایشات بر روی آب، گیاه و خاک انجام گردید. نمونه های گیاهی پس از شستشو و آماده سازی، خشک گردیده و بعد از آسیاب به آزمایشگاه انتقال داده شد. نمونه های خاک از عمق 30 سانتیمتری زمین و آب از منابع موجود برداشت گردید. نمونه ها جهت آزمایش به سازمان انرژی اتمی ایران ارسال که آن سازمان با توجه به استانداردهای موجود آزمایشات را با دستگاه آشکارساز ژرمانیوم خالص (high pure germanum) و گاما اسپکترومتری انجام داد. اطلاعات با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که در نمونه های خاک میزان رادیوم بین 21 الی 45، توریوم بین 21 الی 43، پتاسیم بین 303 الی 505 و سزیوم بین 1/0 الی 12 بکرل در کیلوگرم (bq/kg) در نوسان بوده است و در گیاهان میزان رادیوم منطقه حداقل 6/0 و حداکثر 8/2، توریوم حداقل 7/1 و حداکثر 3/3، پتاسیم از حداقل 86 و حداکثر 157 و سزیوم از حداقل 4/0 و حداکثر 4/3 بکرل در کیلوگرم متغیر بوده که در هر دو محور نتایج نسبتاً مشابهی اخذ گردیده است. میزان رادیوم در منابع آب منطقه از کمتر از 2 و حداکثر 8 میلی بکرل در لیتر (bq/kg) بوده است. نتیجه گیری: بر خلاف انتظار و طبق قانون اشعه، میزان مواد رادیو اکتیو با افزایش فاصله کم نشده و تغییرات نیز منظم نبوده است. مقدار مواد رادیو اکتیو در آب نیز بسیار کمتر از میزان استاندارد آن یعنی110 میلی بکرل در لیتر مشاهده گردید. لذا می توان به مردم آن منطقه اطمینان داد که زندگی در آن محدوده از نظر آلودگی آب، خاک و غذا به مواد رادیواکتیو مشکل آفرین نمی باشد.